Idą zmiany w prawie pracy i przepisach ubezpieczeniowych – nowy rok przynosi nowe rozwiązania

Minimalne wynagrodzenie w 2016 roku

Minimalna pensja w 2016 roku wynosi – zgodnie z nowym rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę – 1850 złotych brutto i jest o 100 złotych wyższa niż w roku poprzednim.

Wyższe składki od umów zlecenia

Dnia 1 stycznia 2016 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którą osoby wykonujące pracę na podstawie umów: agencyjnych, zlecenia lub o świadczenie usług (do których znajdują zastosowanie przepisy dotyczące zlecenia) muszą opłacać wyższe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Obowiązek ten dotyczy osób, które dotychczas opłacały składki od kwoty niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (ich podstawa wymiaru składek była niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia), a które spełniają warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi również z innych tytułów (np. z drugiej umowy zlecenia). W takim wypadku, zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu wszystkich umów, które je wiążą.

Wyżej opisana zasada naliczania składek znajduje zastosowanie również do zleceniobiorców, którzy mają już ustalone prawo do emerytury lub renty.

Zasady tej nie stosuje się, jeśli łączna podstawa wymiaru składek osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Będzie tak np. gdy zleceniobiorca, świadczący usługi na podstawie kilku umów zlecenia, z jednej z nich osiąga kwotę co najmniej równą kwocie minimalnego wynagrodzenia i z tej umowy opłaca składki. W takim przypadku opłacanie składek z pozostałych umów nie jest już obowiązkowe.

Niższe zasiłki macierzyńskie dla matek – przedsiębiorców

Z dniem 1 stycznia 2016 roku weszły w życie przepisy zmieniające ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Nowe przepisy zmieniają zasady ustalania wysokości zasiłku macierzyńskiego dla osób opłacających składki chorobowe krócej niż przez 12 miesięcy.

Poprzednio obowiązujące rozwiązanie umożliwiało przyszłym matkom uzyskanie wysokiego zasiłku macierzyńskiego poprzez założenie jednoosobowej działalności gospodarczej i opłacenie co najmniej jednej wysokiej składki chorobowej, co prowadziło do wielu nadużyć.

Zgodnie z nowymi zasadami podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi suma:

1. przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
2. kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Wprowadzone zmiany wywołały wiele kontrowersji i zostały uznane za szczególnie krzywdzące dla matek, które opłacają preferencyjne składki do ZUS (przez pierwsze dwa lata prowadzenia działalności gospodarczej), gdyż wyliczona dla nich według nowych zasad kwota zasiłku macierzyńskiego byłaby rażąco niska.

W wyniku konsultacji społecznych wydłużono vacatio legis ustawy, co pozwala kobietom, które znajdą się w powyższej sytuacji, otrzymać wyrównanie do 1.000 złotych miesięcznie (jeśli ich zasiłek macierzyński będzie niższy od tej kwoty) dzięki wejściu w życie przepisów wprowadzających świadczenie rodzicielskie.

Świadczenie rodzicielskie dla osób bez prawa do zasiłku macierzyńskiego

Jak wspomniano powyżej, dzień 1 stycznia 2016 roku przyniósł również wprowadzenie do katalogu świadczeń rodzinnych tzw. świadczenia rodzicielskiego. Świadczenie rodzicielskie jest przewidziane dla rodziców, którzy nie posiadają prawa do zasiłku macierzyńskiego, niezależnie od dochodu. Grupę tę stanowią przede wszystkim uczniowie, studenci, bezrobotni, rolnicy oraz niektóre osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych.

Wysokość świadczenia rodzicielskiego wynosi 1.000 złotych miesięcznie. Można je pobierać przez 52 tygodnie w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka lub dłużej (do 71 tygodni) w przypadku większej liczby dzieci.

Zwolnienia lekarskie w wersji elektronicznej

Kolejną zmianą, która weszła w życie dnia 1 stycznia 2016 roku jest wystawianie zwolnień lekarskich w formie elektronicznej (tzw. e-ZLA). Powyższe rozwiązanie przewiduje zmieniona ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

E-zwolnienia lekarskie są wystawiane przez skrzynkę podawczą ZUS oraz automatycznie wysyłane do ZUS i trafiają na profil płatnika na Platformie Usług Elektronicznych. Aby przeprowadzić powyższą procedurę, lekarz wystawiający zwolnienie musi korzystać z kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP oraz stworzyć specjalny profil informacyjny.

Obecnie pacjenci mogą otrzymać od lekarza albo zwolnienie wystawione według dotychczasowych zasad, tj. na papierowym formularzu (ZUS ZLA), albo w formie elektronicznej (e-ZLA). Natomiast od dnia 1 stycznia 2018 roku możliwe będzie wyłącznie wystawienie zwolnienia elektronicznego.