Zmiany w zamówieniach publicznych 2021
Od 1 stycznia 2021 r. weszła w życie nowa ustawa o zamówieniach publicznych przyjęta przez polski Parlament 11 września 2019 r. (Dz. U. z 2019 poz. 2019). Nowa regulacja ma na celu uporządkowanie systemu zamówień publicznych i dalsze ujednolicenie z prawem unijnym.
Tekst nowej ustawy został przygotowany we współpracy z Urzędem Zamówień Publicznych, uwzględniono także komentarze i uwagi poczynione podczas rozległych konsultacji z uczestnikami systemu zamówień publicznych.
Nowe prawo zamówień publicznych jest bardziej przejrzyste i uporządkowane niż poprzednio obowiązująca ustawa. Wprowadzono podział na przepisy materialne i procesowe, wyodrębniono przepisy wspólne dla wszystkich trybów udzielania zamówień oraz wprowadzono bardziej szczegółowy podział na jednostki redakcyjne.
Kluczowe zagadnienia ujęte w nowej ustawie – odpowiedź na oczekiwania podmiotów uczestniczących w systemie zamówień publicznych
1. Wprowadzono podstawy prawne polityki zakupowej państwa, która po przyjęciu przez Radę Ministrów będzie określała planowane działania oraz cele priorytetowe w zakresie zamówień publicznych w okresie 4 lat.
2. Położono nacisk na etap planowania postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Nowością jest wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia analizy potrzeb przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, a także możliwość przeprowadzenia wstępnych konsultacji rynkowych, które mają na celu przygotowanie postępowania, a także poinformowanie potencjalnych wykonawców o wymaganiach zamawiającego. Opublikowane roczne plany zamówień publicznych mają być na bieżącą aktualizowane, aby w całym okresie obowiązywania były źródłem informacji dla uczestników rynku.
3. Uproszczono proceduralnie postępowania, zarówno te o wartości poniżej progów unijnych, jak i te powyżej tych progów. Wprowadzono odrębne tryby postępowania, uproszczono warunki udziału w postępowaniu, a także doprecyzowano przesłanki wykluczenia z postępowania.
4. Wprowadzono rozwiązania równoważące strony umowy w sprawie zamówienia publicznego. W pierwszej kolejności ujęto w przepisach nowej ustawy podstawowe postanowienia, które muszą zostać zawarte w umowie. Współdziałanie stron przy realizacji umowy jest teraz uregulowane ustawowo. Nowa ustawa zawiera także katalog klauzul abuzywnych, które są zakazane w przypadku umów w sprawie zamówienia publicznego.
5. Określono zasady waloryzowania umów, a także reguły obowiązkowego stosowania zaliczek lub częściowych płatności w określonych umowach.
6. Ułatwiono postępowanie skargowe na orzeczenia KIO, wprowadzono zasady przeprowadzania kontroli w zakresie zamówień publicznych, a także ujęto postanowienia wzmacniające rolę Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych poprzez obniżenie opłaty od takiej skargi i wydłużenie terminu na jej złożenie.
7. Wprowadzono także zapisy, które kształtują możliwość oraz obowiązek pozasądowego rozwiązywania sporów poprzez zwiększenie roli mediacji i koncyliacji między stronami.
Jedne z najważniejszych zmian w prawie zamówień publicznych
a) nowe procedury dla zamówień do 130.000 PLN
Wprowadzone procedury mają na celu uproszczenie procedury i jej odformalizowania w przypadku zamówień o niskiej wartości. Prowadzi t do usprawnienia procesu i większej dostępności dla małych podmiotów.
b) postanowienia w zakresie umów w sprawie zamówienia publicznego
Wprowadzenie obowiązkowych postanowień umownych, a także katalog klauzul abuzywnych pozwalają na wprowadzenie większej pewności prawnej wśród uczestników systemu zamówień publicznych. Obniżenie ilości ryzyk przerzucanych na wykonawców i zrównoważenie pozycji stron umowy gwarantuje wykonawcom większą przewidywalność podczas realizacji umowy. Dodatkowo wprowadzenie limitów wysokości kar umownych, a także obowiązkowego udzielania zaliczek i płatności częściowych znosi bariery w dostępie dla małych i średnich przedsiębiorstw, które zazwyczaj rezygnowały z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia ze względu na niekorzystne postanowienia umowne.
c) pozasądowe rozwiązywanie sporów
Wprowadzenie regulacji odnoszących się do pozasądowego rozwiązywania sporów z udziałem jednostek sektora finansów publicznych z pewnością jest krokiem w kierunku przyspieszenia polubownego zakończenia kontrowersji między stronami. Ze względu na postanowienia penalizujące naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez przedstawicieli podmiotów publicznych, szersze przyjęcie stosowania pozasądowego rozwiązywania sporów w sytuacji fakultatywnego wyboru kierunku procesowego będzie wymagało czasu i dopiero analizy po dłuższym okresie obowiązywania nowej ustawy będą mogły wskazać jak ukształtowała się praktyka.
W razie jakichkolwiek pytań w zakresie systemu zamówień publicznych w Polsce, zapraszamy do kontaktu.
